toernooien | sportmanagement24

TOERNOOIDESIGN

Competitieformaten

Binnen het PrOFS-project werd onderzocht hoe sportcompetities gepland worden. In dit onderdeel kom je meer te weten over verschillende soorten competitieplanning, welke kwetsbaarheden sportcompetities fraudegevoelig maken, en hoe we dit kunnen vermijden.

Het competitieformaat bepaalt welke wedstrijden gespeeld worden gedurende een toernooi. Er bestaan verschillende competitieformaten. PrOFS onderzocht de volgende competitieformaten:

knock-out (KO)
k round robin (kRR)
Zwitsers toernooi

Meer weten over de verschillende competitieformaten? Lees verder!

Competitieformaten

In een knock-out toernooi worden teams willekeurig of volgens een bepaalde regel gepaard. De winnaars van elke wedstrijd gaan door naar de volgende ronde, waar ze opnieuw gepaard worden en wedstrijden spelen. Dit blijft doorgaan tot er één winnaar overblijft.

Figuur 2 geeft een knockout toernooi weer, waarbij alle wedstrijden bepaald worden door de paring in de eerste ronde. In dit voorbeeld worden teams gerangschikt van sterk (1) naar zwak

(8), en wordt de competitie zo opgesteld zodanig dat de kans dat de sterkse teams in de finale komen gemaximaliseerd wordt.

Minder bekend is het ‘incompleet’ round robin toernooi, ook wel het Zwitsers toernooi genoemd. In een Zwitsers toernooi hebben teams doorgaans meer potentiële tegenstanders dan wedstrijden. De tegenstanders worden dus dynamisch bepaald. Teams in een Zwitsers toernooi spelen allemaal hetzelfde aantal wedstrijden, maar treffen slechts een deel van hun tegenstanders. De koppels van teams die tegen elkaar spelen, worden bepaald op basis van hun resultaten in de voorgaande wedstrijden. Een veelgebruikte aanpak is het koppelen van spelers met vergelijkbare eerdere resultaten. Het Zwitsers toernooi wordt vaak gebruikt in schaken.

Zwitserse toernooien ontstaan ook wanneer teams opgedeeld worden in verschillende divisies waarbij tegenstanders een ongelijk aantal keer gepaard worden op basis van de divisie. Dit is bijvoorbeeld gangbaar in Noord-Amerikaanse sportcompetities.

Toernooien kunnen in meerdere fases worden gespeeld. Meestal mag slechts een deel van de spelers doorgaan naar de volgende fase, gebaseerd op hun prestaties in de vorige fase. Als de formaten in ten minste twee fasen verschillen, wordt het toernooi ook wel hybride genoemd. De FIFA World Cup, met een groepsfase georganiseerd als een single round robin gevolgd door een knock-outfase voor de beste teams, is een bekend voorbeeld. In sommige toernooien verzamelen spelers punten over verschillende fases zonder te worden uitgeschakeld als ze slecht presteren in één fase. Het Belgische nationale voetbalkampioenschap heeft bijvoorbeeld een regulier seizoen georganiseerd als een 2-round robin.

Vervolgens worden de punten die elk team heeft verzameld gehalveerd en de zes beste teams vormen een nieuwe groep, de teams die 7-12 staan vormen een tweede groep en de overgebleven teams vormen de laatste groep. Elke groep wordt opnieuw georganiseerd als een 2-round robin; de winnaar van de bovenste groep wordt de kampioen. Vergelijkbare tweefasige competitie-indelingen worden gebruikt in andere Europese voetbalcompetities.